Instytut Nauk Prawnych Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu, Katedra Prawa Sądowego Wydziału Prawa i Ekonomii Uniwersytetu Humanistyczno – Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie wraz z Muzeum Miejskim „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej i Muzeum Miasta Jaworzna zorganizowały ogólnopolską konferencję naukową pt. „Prawne i konserwatorskie aspekty zachowania i ochrony historycznych cmentarzy i cmentarzysk w Polsce”.
Wydarzenie odbyło się 17 listopada 2022 r. w siedzibie Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu. Tuż po uroczystym otwarciu konferencji przez Władze Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu oraz Władze Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie nastąpiła część merytoryczna konferencji.
Cmentarze świadczą przede wszystkim o nas, dopiero w dalszej kolejności o zmarłych. Prawo związane z pochówkami zmieniało się na przestrzeni wieków. Sam proces jego adaptacji do zmieniającego się świata jest fascynującym tematem badawczym. Zagadnienia historyczne odgrywały istotną rolę podczas konferencji. Zderzenie archeologii z prawem, w tym z prawem religijnym, uznawanym zwyczajowo było przedmiotem dyskusji poruszanych na konferencji.
Cmentarze są niezbędnym elementem umożliwiającym funkcjonowanie każdej społeczności, w tym społeczności żydowskiej. W ciągu wieków ustalono ogólne przepisy dotyczące rozplanowania cmentarzy (w tym cmentarzy żydowskich). Co ciekawe, regulacje rzadko dotyczyły szczegółowego wyglądu nagrobka, co zaowocowało na przestrzeni wieków rozwojem bogatej sztuki sepulkralnej. O istnieniu cmentarza decyduje, co wydaje się oczywiste, to, czy pochowani są na tym miejscu ludzie.
Dlatego też określeń „były”, „dawny” możemy w stosunku do cmentarza użyć jedynie w znaczeniu potocznym, dopóki nie przeprowadzono na nim ekshumacji. Również cmentarz bez nagrobków nie oznacza cmentarza bez grobów, zarówno w sensie zdroworozsądkowym, jak i prawnym. Co więcej, cmentarz bez nagrobków, ale z grobami, w sposób automatyczny staje się też kategorią archeologiczną, czyli cmentarzyskiem, którego nie można niszczyć.
Podczas konferencji uczestnicy mogli wysłuchać bardzo interesujących prelekcji. Poniżej przedstawiamy listę prelegentów oraz poruszane zagadnienia. W pierwszej części wydarzenia, moderowanej przez dr.hab. Macieja Borskiego, prof. WSH, wystąpili:
W drugiej części wydarzenia, moderowanej przez dr. hab. prof. WSH Dariusza Rozmusa, goście zgromadzeni na konferencji mieli okazję wysłuchać wystąpień ekspertów. Oto lista prelegentów i poruszanych zagadnień, wystąpili:
1. Dr hab. Anna Michałowska Prof. UW, Uniwersytet Warszawski, Statuty żydowskich bractw pogrzebowych z terenów dawnej Rzeczypospolitej (XVII-XVIII w.)
Uczestnikom konferencji dziękujemy za owocne spotkanie, merytoryczne dyskusje i konstruktywne wnioski. Do zobaczenia na kolejnych wydarzeniach organizowanych w Wyższej Szkole Humanitas!
