Prawne i konserwatorskie aspekty zachowania i ochrony historycznych cmentarzy i cmentarzysk w Polsce

Cmentarze świadczą przede wszystkim o nas dopiero w dalszej kolejności o zmarłych.  Prawo związane z pochówkami zmieniało się na przestrzeni wieków. Sam proces jego adaptacji do zmieniającego się świata jest fascynującym tematem badawczym. Zagadnienia historyczne niewątpliwie znajda się w programie planowanej konferencji.

Cmentarze są niezbędnym elementem umożliwiającym funkcjonowanie każdej społeczności, w tym społeczności żydowskiej. W ciągu wieków ustalono ogólne przepisy dotyczące rozplanowania cmentarzy (w tym cmentarzy żydowskich), o których będzie jeszcze mowa w tej książce. Co ciekawe, regulacje rzadko  dotyczyły szczegółowego wyglądu nagrobka, co zaowocowało na przestrzeni wieków rozwojem bogatej sztuki sepulkralnej. O istnieniu cmentarza decyduje, co wydaje się oczywiste, to, czy pochowani są na tym miejscu ludzie. Dlatego też określeń „były”, „dawny” możemy w stosunku do cmentarza użyć jedynie w znaczeniu potocznym, dopóki nie przeprowadzono na nim ekshumacji. Również cmentarz bez nagrobków nie oznacza cmentarza bez grobów, zarówno w sensie zdroworozsądkowym, jak i prawnym. Co więcej, cmentarz bez nagrobków, ale z grobami, w sposób automatyczny staje się też kategorią archeologiczną, czyli cmentarzyskiem, którego nie można niszczyć. Zderzenie archeologii z prawem w tym z prawem religijnym uznawanym zwyczajowo będzie przedmiotem dyskusji poruszanych na planowanej konferencji.

Program Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej

pt. „Prawne i konserwatorskie aspekty zachowania i ochrony historycznych cmentarzy
i cmentarzysk w Polsce”

Termin konferencji: 17.11.2022 r.

Miejsce konferencji: Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, aula 005.

Czas wygłoszenia referatu: 15 minut

godz. 10.30 – 10.45

Powitanie uczestników przez Organizatorów konferencji

Uroczyste otwarcie konferencji przez Władze Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu oraz Władze Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.

Panel I

Moderowanie: dr hab. Maciej Borski, prof. WSH

godz. 10.45 – 12.15 wygłoszenie referatów

1. Dr hab. Leszek Hońdo, Instytut Judaistyki Uniwersytet Jagielloński, Cmentarz żydowski na przełomie XIX i XX w. Tradycja żydowska a przepisy państwowe.
2. Dr hab. Dariusz Rozmus Prof. WSH, Muzeum Miejskie „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej, Instytut Nauk Prawnych WSH, Bukowa Góra, prawdopodobnie największe cmentarzysko pradziejowe w Polsce. Zagadnienia badawcze i kwestia ochrony konserwatorskiej. 
3. Dr Adam Wróbel, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Wokół przestępstwa ograbienia zwłok lub miejsca spoczynku zmarłego (art. 162 § 2 k.k.)
4. Dr Ewelina Mikulska, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Sposoby chowania zmarłych na przestrzeni wieków.
5. Dr Aleksander Słysz, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Opodatkowania cmentarzy podatkiem od nieruchomości.
6. Mgr Agnieszka Kania, Szkoła Doktorska Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Status prawny cmentarzyska w prawie polskim.

godz. 12.15 - 12.30

Przerwa kawowa

Panel II

Moderowanie: dr hab. prof. WSH Dariusz Rozmus

godz. 12.30 – 14.00 wygłoszenie referatów

1. Dr hab. Anna Michałowska Prof. UW, Uniwersytet Warszawski, Statuty żydowskich bractw pogrzebowych z terenów dawnej Rzeczypospolitej (XVII-XVIII w.)
2. Dr Sławomir Witkowski, Wyższa Szkoła Teologiczno – Społeczna w Warszawie, Sosnowieckie kirkuty.
3. Dr Monika Chabińska, Muzeum Miejskie „Sztygarka” Dąbrowa Górnicza, Czy regulacje społeczne w obrządku pogrzebowym kultury pomorskiej ( VI - IV p.n. e.) należy uznać za pierwociny prawa.
4. Mgr Arkadiusz Rybak, Muzeum Miejskie „Sztygarka” Dąbrowa Górnicza, Dziedzictwo cmentarzy Dąbrowy Górniczej.  
5. Mgr Adrian Rams, Muzeum Miasta Jaworzna, Instytut Pamięci Narodowej
   w Katowicach, Cmentarz przy Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie w latach 1945-1949.
6. Mgr Kamil Bogusz, Muzeum Miejskie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich w Chrzanowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Mortui sunt, it liberi vivamus. Dzieje cmentarzy wojennych w Chrzanowie z okresu Wielkiej Wojny.

godz.  14.00 – 14.30 dyskusja

godz. 14.30 zamknięcie konferencji

godz. 14.45 – 15.30 Lunch

KLIKNIJ TUTAJ

Serdecznie zachęcamy Państwa do składania tekstów do planowanej monografii naukowej, która będzie stanowiła podsumowanie konferencji. Monografia zostanie wydana przez Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.

Opłata za udział w konferencji wynosi 100 zł i obejmuje udział czynny (wystąpienie) i bierny  oraz możliwość publikacji w monografii pokonferencyjnej.

Opłat należy dokonywać na poniższe konto bankowe:
Wyższa Szkoła Humanitas
ING Bank Śląski S.A. II Oddział w Sosnowcu
24 1050 1360 1000 0008 0337 9932

• Nie później niż do 31 października 2022 r. prosimy o zgłaszanie zamiaru udziału w konferencji poprzez rejestrację online
• 17 listopad 2022 r. – konferencja zgodnie z przyjętym programem
• Nie później niż do 31 grudnia 2022 r. należy przesłać tekst referatu na adres e-mailowy: kps.wpie@ujd.edu.pl

W razie pytań uprzejmie prosimy o kontakt e-mailowy na adres: lukasz.strzepek@humanitas.edu.pl.